جلوه‌هایی از نقض حقوق بشر درایران درسالی که گذشت–۱۴۰۱
درگزارش زیر
به نمونه‌هایی از افزایش فشار بر اتنیک‌‌ها واقلیت‌‌های دینی ومذهبی، اعدام
نوجوانان و عدم رعایت حقوق زنان، وضعیت دوتابعیتی‌‌ها، وضعیت بد زندان‌ها،
بدرفتاری وشکنجه‌های مکرر بازداشت شدگان، استفاده از مجازات‌هایی مانند شلاق و
تبعید زندانیان سیاسی اشاره شده است.
هرانا، روز
شنبه ۲۷ اسفند (۱۸ مارس) درآستانه سال نو
“نگاهی آماری به جلوه‌هایی از نقض حقوق بشر درایران در سالی که گذشت” انداخته
است.اعتراضات مردمی که حدود شش ماه پیش در۲۶ شهریور آغاز شده وهنوزهم
ادامه دارد دراین گزارش جایگاه ویژه‌ای دارد.
طبق این گزارش ۲۹ هزار و۶۸۸ نفر شهروند به دلایل عقیدتی یا سیاسی عمدتا هم درجریان اعتراضات موسوم به “زن، زندگی، آزادی” بازداشت شدند. دراین میان ۲۸ هزار و۴۱۹ مورد در رسته حق آزادی اندیشه وبیان بازداشت شدند.
دراین گزارش به ۱۹۳مورد بازداشت فرد زیر ۱۸سال، ۵۶ مورد بازداشت کارگران وفعالین کارگری، ۲۵۸مورد بازداشت فعالان صنفی، ۱۶۹مورد بازداشت اقلیت‌های مذهبی، ۳۲۸ مورد ازبازداشت کنشگران حوزه حقوق زنان، ۲۴ مورد بازداشت فعالان محیط‌زیست و۲۳۵ مورد از بازداشت افراد با خواستگاه اتنیکی نیز اشاره شده
است.
متن کامل این گزارش در ادامه آمده است:
سال ۱۴۰۱ تصویری بارز ازتداوم نقض حقوق بشر درایران را روایت می‌کند.
تهدید مستمر حق آزادی اندیشه وبیان، برخورد با معترضان مسالمت جو، افزایش فشار بر
اتنیک ها واقلیت های دینی و مذهبی، محاکمه وآزار کنشگران حقوق بشر واعدام نوجوانان
در ایران، معضل کودکان کار وفقدان الزام به رعایت حقوق زنان و اقلیت‌های جنسی وجنسیتی
درکشور، وضعیت دوتابعیتی‌‌ها، وضعیت بد بازداشتگاه‌ها و زندان‌ها، بدرفتاری و
شکنجه‌های مکرر بازداشت شدگان، وضعیت نابه‌سامان زندان‌ها و استفاده از مجازات های
نافی کرامت انسانی مانند شلاق و تبعید زندانیان سیاسی تنها نمونه‌هایی از نقض
روزمره حقوق بشر درایران هستند. گزارش پیش رو نگاهی به آنچه نهادها و رسانه ها در
سال ۱۴۰۱ از وضعیت حقوق بشر درایران گزارش داده اند است.
براساس داده های ۱۳۶۳۱ گزارش ثبت شده درمرکز آمار، نشر وآثار مجموعه فعالان
حقوق بشر درایران درسالی که گذشت (اول فروردین ۱۴۰۱ تا ۲۵
اسفند۱۴۰۱) بازداشت ۲۹۶۸۸
شهروند در ایران مبنای عقیدتی یا سیاسی داشت این افراد عمدتا درجریان اعتراضات
موسوم به “زن، زندگی، آزادی” بودند، علاوه بر این موارد، ۳۴ بازداشت نیز مرتبط با سبک زندگی افراد بود.
ازجمله مهمترین موارد بازداشت
میتوان به ۲۸۴۱۹ مورد ازبازداشت در رسته حق آزادی اندیشه وبیان، ۱۹۳مورد بازداشت فرد زیر ۱۸ سال، ۵۶
مورد بازداشت کارگران وفعالین کارگری، ۲۵۸ مورد
بازداشت فعالان صنفی، ۱۶۹
مورد بازداشت اقلیت‌های مذهبی، ۳۲۸
مورد از بازداشت کنشگران حوزه حقوق زنان، ۶ مورد بازداشت در رسته فرهنگی، ۲۴ مورد بازداشت فعالان محیط زیست و ۲۳۵ مورد
از بازداشت افراد با خواستگاه اتنیکی اشاره داشت. هر چند اتهام ۱۹۲ تن از این بازداشت شدگان این رسته مشخص نیست اما براساس
نشانه ها وسابقه عمل نهاد امنیتی درمناطق مورد اشاره این تعداد بازداشت در رسته
حقوق قومی-ملی لحاظ شده است.
فارغ از ۲۹۶۸۸ بازداشت که مبنای سیاسی یا عقیدتی داشتند، حداقل ۳۴ شهروند دیگر نیز صرف انتخاب سبک زندگی و شرکت درمهمانی‌های
خصوصی درشهرهای مختلف ایران بازداشت شدند. این دستگیری‌ها درحالی است که ورود به
حریم خصوصی شهروندان و تفحص درشیوه زندگی آنان مغایر با قانون و اصول پذیرفته شده
حقوق بشری است.
از سوی دیگر دادگاه‌های عمومی
و انقلاب درسراسر کشور با صدور رای در ۱۰۷۵ پرونده جمعاً ۳۱۱۶۴ ماه حبس تعزیری و ۲۵۰۷ ماه حبس تعلیقی برای متهمان عقیدتی یا امنیتی صادر
کردند. طی محاکمات مورد اشاره علاوه بر حبس، جریمه های نقدی صادر شد که رقم کلی آن
بالغ بر یازده میلیارد و صد و یک میلیون تومان برآورد میشود.
به دلیل سکوت خانواده ها و
همینطور نهادهای دولتی آمار دقیقی از میزان کودک آزاری های صورت گرفته در دست نیست
اما دست کم ۲۵۱۱۵ مورد کودک آزاری و ۳۸ مورد تجاوز و آزار جنسی به کودکان، ۴۷ مورد قتل کودکان، ۲ مورد قتل ناموسی، ۳ مورد خودسوزی، ۵۲ مورد خودکشی کودکان، ازدواج بیش از ۲۰ هزار کودک و بیش از ۵ میلیون کودک محروم از تحصیل در این سال بنابرگزارشات جمع
آوری شده مستند شده است.
هرچند در سایه بی توجهی سازمان
های متولی و همچنین وجود مافیای سواستفاده از کودکان کار در کشور آمار دقیقی از
تعداد کودکان کار و خیابان توسط مسئولان مربوطه ارائه نمی شود، با اینحال بر انجمن
علمی مددکاری اجتماعی ایران اعلام کرد در سال ۱۴۰۱، حداقل سی هزار کودک کار در ایران مشغول به فعالیت
هستند. کارشناسان معتقدند تعداد واقعی کودکان در ایران بسیار بیشتر از این تعداد
است.
در ادامه باید به عدم توقف
احکام ”غیر انسانی“ در سال گذشته اشاره کرد، مجازات‌هایی که با روح حقوق بشر و
کرامت انسانی فاصله‌ای آشکار دارند. از جمله این موارد میتوان به صدور ۱ حکم و ۳
مورد اجرای حکم قطع عضو اشاره داشت.
از خیل انبوه گزارشات باید به
صدور حکم ۹۹۱۱ ضربه شلاق برای شهروندان ایرانی در دادگاه‌های مختلف
سراسر کشور و همچنین اجرای احکام دستکم ۴۵۰ ضربه شلاق اشاره کرد.
در سال ۱۴۰۱، زنان ایرانی نیز همچون سایر اقشار سال دشواری را تجربه
کردند، علاوه بر نواقص قانونی و عدم تضمین برابری‌های جنسیتی در صحنه اجتماع و
قانون باید به ثبت دستکم ۳۹
مورد قتل زنان مرتبط با خشونت خانگی همچنین ۵۴ مورد گزارش خشونت خانگی شدید، علاوه بر ۱۱ مورد ضرب و جرح شدید زنان در پی عملکرد گشت ارشاد یا
داوطلبان موسوم به آمران به معروف اشاره کرد. در همین سال ۴ مورد اسیدپاشی، ۸ مورد تجاوز و آزار جنسی ، ۴ مورد خودسوزی، ۸ مورد خودکشی و ۱۴ زن نیز قربانی قتل‌های ناموسی توسط خانواده‌های خود شدند.
درطول سال ۱۴۰۱، مجموعا ۷۵۲
شهروند هدف شلیک نیروهای نظامی قرار گرفتند، که ازمیان آنها ۴۷۴ شهروند جان خود را از دست دادند، که این آمار شامل جان
باختن ۲۱ کولبر، ۱۳سوختبر
و ۴۴۰ شهروند میشود. ۲۷۸ شهروند نیز به واسطه شلیک بی ضابطه ارگانهای نظامی مجروح
شدند که ازاین تعداد ۱۳۳
نفر کولبر، ۱۳۳ شهروند عادی و ۱۲ نفر سوختبر هستند.
لازم به ذکر است که ۲۸ کولبر دیگر نیز به واسطه شرایط اقلیمی و جغرافیایی مانند
سرمازدگی و سقوط از ارتفاع دچار حادثه شدند، که از این تعداد ۲۶ کولبر زخمی شدند و ۲ کولبر جان باختند.
درکنار قتل‌هایی که به صورت
مشخص براثر عملکرد نیروهای نظامی صورت گرفت، دستکم ۸ شهروند به واسطه انفجار مین در مناطق مختلف کشور جان خود
را از دست دادند؛ همینطور ۱۹
تن دیگر زخمی شدند. عمده این مین‌ها بازمانده از زمان جنگ است که دولت ایران
مسئولیت مشخصی درخنثی کردن آنان یا محصورکردن مناطق آلوده به هدف ایجاد امنیت
شهروندان وحفظ جان آنان را دارد.
همچون تمام دهه‌های اخیر پس از
انقلاب ۵۷، اعدام درایران از برجسته‌ترین جلوه‌های نقض حقوق بشر
محسوب میشود. درسال ۱۴۰۱
دست کم ۶۱۷ شهروند از جمله ۱۳ زن و ۶
کودک-مجرم اعدام شدند که درمقایسه با مدت مشابه درسال گذشته بیش از ۸۰ درصد افزایش داشته است. ازمیان اعدام شدگان، اعدام دو
نفر درملا عام صورت گرفته است. همچنین طی این تاریخ، ۱۳۶ تن دیگر به اعدام محکوم شدند. ازاین میزان ۶ نفر به اعدام درملا عام محکوم شدند.
در رسته حقوق زندانیان درسال ۱۴۰۱، ۱۲۳
مورد ضرب و شتم زندانیان، ۵۴۶۵
مورد عدم رسیدگی یا محرومیت از خدمات پزشکی زندانیان، ۲۲۳ مورد انتقال غیرقانونی زندانی به سلول انفرادی، ۱۱۶ مورد اقدام به اعتصاب غذای زندانیان، ۱۶۹ مورد انتقال اجباری یا تبعید زندانیان، ۵۸۴۵ مورد تهدید واعمال فشار به زندانی، ۵۰ مورد جلوگیری از ملاقـات بـا زندانی، ۱۶ مورد مرگ زندانی براثر بیماری، ۱۴ مورد خودکشی و۱ مورد خودسوزی زندانی، ۳ مورد قتل زندانی توسط ماموران، ۵۸۴۵ مورد عدم دسترسی به وکیل، ۵۵۰۱ مورد نگهداری زندانی درمحیط نامناسب، ۴۲۴ مورد اعتراف گیری و۲۷۷۰ مورد محرومیت از مرخصی استعلاجی گردآوری شده است. هم
چنین ۴۷۸ مورد بی خبری و ۱۳۱۶ مورد بلاتکلیف نگاه داشتن بازداشت شدگان گردآوری شده است.
درهمین دوره زمانی دست کم ۲۰۵۶۸۷ کارگر اخراج یا بیکار شدند، ۱۲۸۷ تن درســـوانح کاری کشته و ۴۳۲۴ مورد صدمات جسمی به کارگران در حین کار گزارش شده است.
افزون براین، ۴۷۳۳ مورد بلاتکلیفی، ۱۷۰۵۰۸۹ مورد نبود بیمه، ۶ مورد تعطیلی کارخانه به ثبت رسیده است. همچنین، دستکم ۱۹۴۴۴ کارگر نیز ازمعوقات مزدی خود خبر دادند، مجموعا این
تعداد دستکم ۷۶۹ ماه حقوق طلبکار بودند.
۲۸۲۵ تجمع اعتراضی درسال ۱۴۰۱ درایران شکل گرفت، ازاین میان ۲۴۷ تجمع کارگری، ۸۰۱ مورد تجمع صنفی، ۱۳۵۲ تجمع درحوزه اندیشه وبیان، ۴۳ تجمع دانشجویی، ۱۰ تجمع درحوزه اقلیت های مذهبی، ۸ تجمع درحوزه زنان، ۲۴۷ تجمع درحوزه محیط زیست و۱۱۷ تجمع ازشهروندانی که بیشتر آنها مالباختگان ویا دیگر
افرادی هستند که حق شهروندیشان تضییع شده، به دلیل عدم احقاق خواسته ها و
مطالباتشان در۳۱ استان تجمعات اعتراضی برگزار کردند. درهمین رابطه ۳۹۸ اعتصاب صنفی و۱۱۶ اعتصاب کارگری نیز برگزارشد.
قطعا آمارهای ارائه شده نمی‌تواند
آینه تمام نمای وضعیت حقوق بشر درایران محسوب شود؛ زیرا دولت ایران به سازمان‌های
مستقل مدافع حقوق بشر اجازه فعالیت آزادانه ودسترسی به منابع لازم را نمی‌دهد؛
بنابراین این گزارشات را باید حداقل تعریف وضعیت حقوق بشر درایران دانست که صرفا
توسط نهادهای مدنی ازجمله هرانا گزارش شده‌اند وبه واسط نهاد آماراین تشکل گردآوری
و ثبت شده‌اند.
برگرفته از اخبار
روز ، ۲۸
اسفند ۱۴۰۱، لينک کوتاه https://akhbar-rooz.com/?p=197324
